We denken nog steeds in hokjes…

…alleen noemen we ze nu anders.

Herken je dit soort uitspraken: “Doe niet zo Rood.” Of “Dit is een Blauwe organisatie.” Of “Ik ben van nature introvert.” En dan volgt er een reden waarom iemand iets wel of niet zou doen. Wie googlet op ‘persoonlijkheidstest’, kan allerlei verschillende tests doen: The Big five, Disc, MBTI, Human Design. etc… Ik kwam zelfs archetypentesten tegen…..

Al deze tests spelen in op een behoefte die diep in ons zit: willen weten wie we zijn. Anders gezegd: wat is mijn identiteit? Een menselijke zoektocht, die al eeuwen oud is. Persoonlijkheidstests kunnen daarbij helpen, maar ik merk steeds vaker dat mensen zich gaan identificeren met de uitslag van de test. De tests zijn prima, maar maak er geen hokjes van! Daarmee belemmer je jezelf én elkaar om in balans en harmonie volledig te leven in groei, bloei en potentie. Jullie zijn stuk voor stuk veel meer, dan de uitslagen van die tests!

Wil je meer weten over jullie teamidentiteit? Laat je dan inspireren door ‘Teamidentiteit: wie zijn jullie als team?”

Betekenis en richting geven…

De meesten van ons zijn een groot deel van hun leven bezig om te ontdekken wie we zijn en te verklaren waarom ze doen, zoals ze doen. We bedenken reden voor de situaties, die we meemaken. “Oh, dat ik zo-en-zo reageerde, kwam, omdat mijn moeder vroeger…..” en dan volgt er een verklaring. We zoeken naar betekenissen als we het verhaal vertellen over hoe en waar we opgegroeid zijn, wie onze ouders waren en waarom zij deden wat ze deden. “Wij waren vroeger thuis protestants, en dus…..”. “Ik kwam uit een boerengezin, daarom….”

Dit soort verklaringen, of de resultaten van al die persoonlijkheidstest op het internet zijn de moderne varianten van de hokjes of zuilen van vroeger. De ‘elite’, de ‘arbeidersklasse’, ‘boerenachtergrond’, geloof, het zijn allemaal voorbeelden van beperkingen die mensen zich vroeger oplegden. Mijn oma zei altijd: “Wie voor een Dubbeltje geboren is, wordt nooit een Kwartje.” Of een andere variant van haar “Twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen.” Zo was dat vroeger. Je hoorde bij een groep en daar zat je -of je nu wilde of niet- aan vast.

Inmiddels zijn die zuilen er niet meer, of minder sterk aanwezig in de maatschappij. Alleen zijn er nu nieuwe hokjes voor in de plaats gekomen, die DISC, MBTI, Big Five, Human Design en ga zo maar door, heetten. Op zich prima tests met prima bijbehorend gedachtengoed, die zeker helpend kunnen zijn. Alleen merk ik dat binnen organisaties mensen zich steeds vaker gaan identificeren met de uitslagen. “Ach ja, ik ben nu eenmaal Geel….” Ze realiseren zich niet dat het testresultaat ook maar ‘een verhaal’ is, dat we onszelf op dat moment vertellen. Daarmee doe ik niets af aan de tests zelf. Die zijn heel verhelderend vaak, maar het gaat erom wat we met die uitslag doen.

Persoonlijk verhaal

De verhalen die we onszelf en anderen vertellen, geven ons een gevoel van ‘wie we zijn’, van onze identiteit. Ze helpen om ons leven te organiseren en betekenis en richting eraan te geven. Ons persoonlijke verhaal maakt dat we onze eigen oorsprong beter begrijpen. Wie ben ik? Waar hoor ik thuis? Hoe geef ik invulling en vooral betekenis aan mijn leven?

Een persoonlijk verhaal helpt en steunt. Net zoals de tests je helpen en steunen in het begrijpen waarom je de dingen doet, die je doet. Of waarom je in bepaalde situaties reageert, zoals je reageert. Maar daarmee houdt jouw ontwikkeling en groei niet op. Mensen gebruiken de resultaten van persoonlijkheidstests als de DISC- of MBTI-test bijvoorbeeld, als een verklaring. “Zo ben ik nu eenmaal: ik ben Blauw en dus heb ik structuur nodig”. Structuur zal deze persoon zeker helpen, maar hij of zij gaat groeien als hij ook bedenkt, ontdekt wat hij anders kan doen in situaties waarin er geen structuur is.

Human Beings versus Human Doings

Het denken in hokjes belemmert ons namelijk om onze volledige potentie en mogelijkheden te benutten in ons leven. Je bent niet Rood of Blauw. Je doet het gedrag dat -in dit voorbeeld volgens het DISC-profiel- bij de kleur rood of blauw hoort. Met andere woorden: het gedrag dat je laat zien, is nooit volledig wie je bent.

In het Engels is het verschil tussen wie je bent en wat je doet, nog mooier zichtbaar te maken: we zijn Human Beings en geen Human Doings. Het mooie is dat wij in ons doen en laten altijd een keuze hebben, ongeacht achtergrond, opvoeding, opleiding, en de resultaten van al die persoonlijkheidstests op het internet. Die keuze is niet altijd makkelijk, maar ook dat komt wederom niet door wie wij zijn, maar door wat we doen en hoe we met situaties omgaan. In narratieve woorden: het komt door het verhaal dat we in die situatie onszelf vertellen.

Jouw identiteit bestaat uit meerdere verhalen

Onze persoonlijke identiteit bestaat niet uit één verhaal, maar juist uit heel veel verschillende verhalen. Verhalen van momenten die we vanaf dag één in ons leven zelf meegemaakt hebben. Onze momenten van succes en teleurstelling. Onze momenten van vreugde en verdriet. Ga zo maar door met alles hier tussenin.

En om het nog iets ingewikkelder te maken, hebben we in onszelf ook nog verhalen opgeslagen over wat onze voorouders meegemaakt hebben en wat zij daarover verteld en doorgegeven hebben. Maar in ons zitten ook verhalen over wat er gebeurd is in het dorp of land waarin we opgegroeid zijn. Al deze verhalen samen, vormen ons in wie we zijn en hoe we naar onszelf en de wereld om ons heen kijken.

Onze identiteit is dus nooit één ‘script’, dat voor jouw hele leven geldt. Jouw identiteit wordt gevormd door een kluwen van al die verhalen samen. Die maken jou tot die unieke persoon, die jij bent. Het zijn de verhalen, die we onszelf vertellen, die de geloven, overtuigingen, gevoelens, beelden, etc. in ons voeden. Die kluwen van verhalen veroorzaakt ons gedrag en daarmee het resultaat in de situaties die we meemaken en niet de ‘sticker’ Rood, Blauw of Projector, etc. die we onszelf opplakken.

Auteur, Acteur, Artiest en Agent van je levensverhaal

Ons persoonlijke levensverhaal is geen vaststaand script, waarbinnen wij een rol spelen. Het script van ons persoonlijke levensverhaal ontwikkelt zich doorlopend, zoals wij als mens voortdurend ons ontwikkelen. Het struikelen, vallen en weer opstaan, dat wij in situaties in ons leven meemaken, hoort bij ons levensverhaal. Het behalen van successen en die vieren, ook. En alle gradaties die hier tussenin vallen.

Ons levensverhaal is een complex verhaal dat zich steeds verder ontvouwt en waarin dus per definitie allerlei sub-verhalen ook van invloed zijn op de rode draad van ons uiteindelijk levensverhaal. Wij zijn tegelijkertijd de auteur, de acteur, de artiest (creatieveling) en de agent (van veranderingen) van ons eigen levensverhaal.

Writers block?

Auteur zijn, betekent dat jij eigenaar bent van het verloop van jouw eigen levensverhaal. En ja, daar hoort in bepaalde situaties ook het hebben van een ‘writers block’ bij. Soms weet je het even niet in je leven. Dat is niet erg. Dat hoort erbij. Dat maakt jou nog niet tot een waardeloos mens. Er zitten in jouw levensverhaal ook ‘verkeerde schrijfsel’ bij, die niet het resultaat opleveren, waarop je gehoopt had. Dat is niet erg. Ook die horen erbij. Ook die maken jou nog niet tot een slecht mens.

Keer op keer heb jij de kans en mogelijkheid om een ander script te schrijven in je leven. Het resultaat van zo’n persoonlijkheidstest kan daarbij helpen. Het helpt om inzicht te krijgen in het script dat je nu volgt, waarom je doet wat je doet. Als jij dan niet blij bent met het resultaat, dan maakt dit inzicht het makkelijker om andere keuzes te maken in je gedrag in bepaalde situaties.

Jouw innerlijke creatieve Artiest helpt jou om andere oplossingen te bedenken en andere richtingen uit te denken. En innerlijke jouw Agent helpt om ook daadwerkelijk te veranderen, om niet weer in de oude patronen te stappen. Hij fluit je terug en stuurt je de nieuwe richting op, die jij als Auteur beschreven hebt.

Een makkelijk proces? Nee, zeker niet altijd. Maar zo leef je wel je eigen verhaal. En blijf je niet vastzitten in een hokje dat jou door je jezelf, je omgeving óf door een test wordt aangepraat. Bepaal voor jezelf wat er bruikbaar van is, en verfrommel de rest tot een prop, die lekker achter je neergooit.

Wil je ondersteuning? Neem even contact op. Ik ben gecertificeerd DISC- en Drijfveren

Veel schrijf- en leefplezier!

Wordt vervolgd…