Nieuwe taakomschrijving: 'Uit-het-raam-staren'...

In een wereld waarin we elkaar zakelijk gezien over het algemeen alleen WAARDEren als

gestelde doelen en kpi’s behaald zijn
de winst gestegen is (en ons salaris ook…)
het aantal klanten gegroeid is
het aantal medewerkers toegenomen is
bonussen uitgekeerd kunnen worden
….. (vul zelf maar verder in)

… wordt het belang van het proces om dit allemaal ook daadwerkelijk te bereiken nogal eens ONDERgewaardeerd. Tijd is tenslotte geld, toch?

Activiteiten als ‘uit het raam staren’, lummel-, pruttel- en borreltijd (zowel letterlijk als figuurlijk), wandelen om je hoofd leeg te maken, enzovoort, labelen we daarom ook snel als VERLOREN tijd en is dus waardeLOOS, want het levert inderdaad niet altijd direct iets concreets op dat in geld uit te drukken is.

Terwijl als ik mijn klanten vraag naar het moment waarop zij die briljante oplossing kregen voor een probleem van de klant, of een innovatief idee voor een nieuwe dienst of product bedachten, dan is het altijd tijdens dit soort ’tijd verspillende activiteiten’ geweest. Juist dan kregen ze een inzicht dat heel waardeVOL bleek te zijn voor het bedrijf.

Een Held is een Strijder… of niet?

De bedrijfscultuur van veel Westerse organisaties is gebaseerd op de Reis van de Held, bekend van Joseph Campbell. Een ‘held’ (lees: medewerker of leidinggevende) is succesvol als hij of zij zijn reis (lees: het project, de kpi, het binnenhalen van die nieuwe grote order) met goed gevolg afrondt.

Tot zover niets nieuws, toch?

Maar wat voor beeld hebben we eigenlijk bij die ‘Held’. Sta je daar wel eens bij stil? Want hoe we een ‘held’ en zijn ‘heldendaad’ waarderen, hangt ervan af wat precies ons beeld van die ‘Held’ is. Wanneer is hij of zij succesvol? Wat doet hij of zij dan?

Dit beeld wordt gevormd -wederom zonder dat we dat door hebben- door de fictieve verhalen die we in onze jeugd vaak hoorden, maar ook nu nog in films of in boeken komen we een vrij eenzijdig beeld van ‘een held’ tegen. In onze Westerse cultuur is een held per definitie een Strijder, een Krijger. Hij of zij verslaat mensen -de ‘bad guys’-, verovert, doodt, vecht om te bereiken wat hij of zij wil bereiken, ten kosten van anderen (lees: de concurrent, de tegenpartij).

Archetypisch gezien is de Strijder een krachtig beeld. De Strijder in ons helpt ons om te gaan staan voor wat wij belangrijk vinden in het leven. Maar deze Strijder heeft ook een schaduwkant, zoals ieder archetype. Een schaduw-Strijder verdraait ethische principes voor eigen gewin, wil kosten wat het kost winnen no matter what en is dus heel destructief voor zijn of haar omgeving. Het is niet zo moeilijk om deze schaduwkant van de archetypische Strijder in de maatschappij om ons heen te herkennen.

Maar er zijn vele soorten helden, die prachtig werk verrichten, maar omdat we een eenzijdige blik hebben wanneer een held succesvol is, waarderen we deze andere vormen niet meer.

Een Dromer als Held…

Wat dacht je van een Dromer als Held, een Idealist, een Kunstenaar met een giga creatief brein, een Verzorgende, het Speelse Kind, allemaal voorbeelden van archetypen die we ook in ons hebben en die tot hele andere resultaten leiden als we die de boventoon laten voeren in ons werk. We nemen dan andere beslissingen. We waarderen andere resultaten. We vieren andere successen.

We krijgen andere functieomschrijvingen en functioneringsgesprekken: “Ik zie tot mijn schrik dat jij dit jaar te weinig tijd besteed hebt aan het ‘uit-het-raam-staren’, terwijl dit toch duidelijk in jouw functieprofiel beschreven staat… Kan je dit verklaren en eigenlijk veel belangrijker nog: hoe kan de organisatie jou ondersteunen, zodat je de komende tijd meer ‘uit-het-raam-staar-tijd’ krijgt….”

Ik kan het niet hard maken in kpi’s of harde euro’s, maar ik weet zeker dat het organisaties geld oplevert, als ze meer op deze taakomschrijving gaan sturen. Juist door het te waarderen als mensen lummeltijd creëren voor zichzelf.

De reis van de Held gaat namelijk niet over de zelfverrijking of zelfverbetering van de held in het verhaal. Ik kom deze interpretatie helaas vaak tegen binnen organisaties, zeker binnen commerciële bedrijven. Maar dit is een grote misvatting. De Reis van de Held, inclusief alle tussenstappen, heeft tot doel om erachter te komen wat echt waar en van waarde is voor de held. En deze held kan een individu zijn, maar ook een team of een organisatie.

Taakomschrijving: ‘Uit het raam staren’…

Vandaar mijn oproep om aan iedere functieomschrijving binnen jouw organisatie de taak ‘uit het raam staren’ toe te voegen. Het maakt dan niet uit welke functieschaal iemand zit. In alle situatie is gezonde lummeltijd goed voor de beleving van het werk. Het vermindert stress en vergroot het plezier in het werk. Ja, het levert uiteindelijk ook zeker geld op of door de nieuwe diensten of producten die bedacht worden, of doordat het ziekteverzuim omlaag gaat. Tel uit je winst…

Vertelvrouwe, februari 2025

Ps Wil je meer weten over het kijken met een archetypische bril naar jouw organisatie? Kom dan naar de online masterclass ‘Dive into the archetypal (team)work. Deze workshop is in het Engels. Wil je de masterclass liever in het Nederlands volgen? Laat het me dan even weten via de mail.

Ben je benieuwd naar mijn andere blogs over archetypen? Lees dan ook: